2021
Ομήρου Ιλιάδα-Ένας ιδιόρρυθμος πόλεμος στους δρόμους της Θεσσαλονίκης…
Η ΔΡΑΣΗ
Παρουσιάζοντας το 2019, στο κοινό της Θεσσαλονίκης την παράσταση «ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΟΡΕΣΤ3ΙΑ …μια διαδρομή», μια παράσταση – εξερεύνηση στην κληρονομιά μας, συνειδητοποιήσαμε ότι αν υπάρχει κάτι που μπορεί να επιβιώσει στο πέρασμα των αιώνων, αυτό είναι η τέχνη, η λογοτεχνία, η ποίηση που μπορεί να λειτουργήσει ενωτικά μεταξύ των ανθρώπων, να εγείρει ερωτήματα, να ανοίξει τον διάλογο. Έτσι, σκεφτήκαμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούσαμε και εμείς να προσφέρουμε προς αυτή την κατεύθυνση, παρουσιάζοντας την Ιλιάδα του Ομήρου στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, αναζητώντας την προφορική καταγωγή της ποίησης και διερευνώντας παράλληλα την γοητεία που μπορεί να ασκήσει στους ανθρώπους του 21ου αιώνα η ξαφνική και απρόσμενη συνάντησή τους με το μεγάλο αυτό καταστατικό κείμενο.
Αυτά σκεφτόμασταν πριν τον COVID 19… Τώρα σκεφτόμαστε και άλλα… Έχοντας περάσει καραντίνα, lockdown, αγωνία για την υγεία μας και την υγεία των αγαπημένων μας, άγχος για τη δουλειά μας, αποστολή sms για μια σύντομη βόλτα, με δυο λόγια έναν μικρό αλλά εξίσου ιδιόρρυθμο πόλεμο συνειδητοποιούμε ότι το «μοίρασμα» της Ιλιάδας στην πόλη που υπήρξε ταυτόχρονα καταφύγιο και πεδίο μάχης όλο αυτό το διάστημα ίσως είναι κάτι παραπάνω από μια «γοητευτική βόλτα». Είναι κάτι που της το χρωστάμε.
Eναρκτήριο σημείο της δράσης είναι η Σχολή Τυφλών, φόρος τιμής στον Όμηρο που φημολογείται ότι ήταν τυφλός, θέλοντας να περάσουμε το μήνυμα πως η δράση απευθύνεται σε όλους χωρίς κανένα αποκλεισμό και κυρίως σε άτομα με προβλήματα όρασης. Συμβολικά, η έναρξη γίνεται με την ανάγνωση του προοιμίου της Ιλιάδας από μαθητή της σχολής με την μέθοδο Braille.
Η δράση αφορά τους 15.693 στίχους 24 ραψωδιών, που αναφέρονται σε 51 ημέρες και 3 νύχτες του τελευταίου χρόνου του Τρωικού Πολέμου.
Συγκεκριμένα, 6 ηθοποιοί (3 άντρες –3 γυναίκες) θα αφηγηθούν το έπος σε 24 σημεία της Θεσσαλονίκης, όσα και οι ραψωδίες, χωρίς εισιτήριο με ελεύθερη παρακολούθηση για όλους. Η δράση προορίζεται να ολοκληρωθεί σε ένα τετραήμερο (3-6 Ιουνίου), περιλαμβάνοντας 6 ραψωδίες την ημέρα και θα είναι προγραμματισμένες χρονικά ώστε να υπάρχει η δυνατότητα παρακολουθήσεως των θεατών από τον ελάχιστο χρόνο των απλώς διερχομένων, μέχρι και την συστηματική παρακολούθηση και των 24 ραψωδιών σε όποιον το επιθυμεί.
HOMER’ S ILIAD- A DIFFERENT WAR IN THE STREETS OF THESSALONIKI
THE PERFORMANCE
2019’s performance “AESCHYLYS’ OREST3IA…a route” was marked by the audience of Thessaloniki as a performance – introspection to our legacy and, thus made us realize that what can remain intact through time is only Art, Literature and Poetry enabling people to feel closer to each other, raising questions and initiating the dialogue between them. While thinking of a way in which we could contribute to this direction, we decided to present Homer’s Iliad in the streets of Thessaloniki, seeking the verbal origins of poetry and the appeal it can have to the people of the 21st century.
The performance is about the 15.693 verses of the 24 rapsodies, and relates the 51 days and 3 nights of the last year of the Trojan War.
More specifically, 6 performers (3 actors – 3 actresses) will relate the epic poem in 24 different spots of Thessaloniki, the same number as the rapsodies. The event will be free of charge so that anyone can attend it. It is about to last four days, 6 rapsodies will be performed each day and they will be scheduled in such a way that will enable everyone’s attendance, from the random passer-by to the systematic spectator of all 24 rapsodies. There will also be informative material on all 24 spots about the performance, the schedule of the place and time of the performances, an overview and information of the rapsodies performed, as well as information about the place or monument where the performance takes place.
Η δράση θα πραγματοποιηθεί με την αιγίδα φορέων της πόλης:
ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΠΟΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΟΛΘ, ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ (ΣΧΟΛΗ ΤΥΦΛΩΝ), THESSALONIKI WALKING TOURS κ.α.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
ΗΜΕΡΑ 1η - ΠΕΜΠΤΗ 03/06/2021
Ο Χρύσης, ο ιερέας του Απόλλωνα, φθάνει στο ναύσταθμο των Ελλήνων, ικετεύοντας τον Αγαμέμνονα για την απελευθέρωση της αιχμάλωτης κόρης του Χρυσηίδας. Διωγμένος από τον αλαζονικό αρχηγό των Δαναών, ζητά από τον Απόλλωνα να στραφεί κατά των Ελλήνων. Όταν τότε ο θεός έστειλε λοιμό και χάθηκαν πολλοί, ο Αχιλλέας κάλεσε συνέλευση του στρατού.
Ο μάντης Κάλχας αποκαλύπτει την πραγματική αιτία του κακού και συμβουλεύει να εξευμενιστεί ο θεός με την απελευθέρωση της Χρυσηίδας. Ο Αγαμέμνονας, οργισμένος, παίρνει από τον Αχιλλέα τη Βρισηίδα, την κοπέλα που του είχε δώσει έπαθλο. Ο Αχιλλέας αντιδρά ανακοινώνοντας την αποχή του από τη μάχη. Η μητέρα του η Θέτιδα, μετά από παράκληση του γιου της, ανεβαίνει στο Όλυμπο και ζητά από τον Δία να βοηθήσει τους Τρώες να νικήσουν τους Αχαιούς. Η Ήρα, όταν το αντιλήφθηκε, φιλονίκησε με τον Δία ωσότου τους συμφιλίωσε ο Ήφαιστος ρίχνοντας κρασί στα ποτήρια τους.
Η Αθηνά σταλμένη από την Ήρα συμβουλεύει τον Αχιλλέα να σταματήσει τη διαμάχη, να πάρει το χέρι του από το σπαθί και να τον ντροπιάσει με τους λόγους του, όπως ακριβώς του αξίζει. Ο Αχιλλέας τον αποκαλεί τιποτένιο βασιλιά, επειδή εξουσιάζει τιποτένιους.
Ενώ οι θεοί και οι άνθρωποι κοιμόταν, ο Δίας σκεπτόμενος την ικεσία της Θέτιδας να δικαιώσει το γιο του Πηλέα, στέλνει όνειρο στον Αγαμέμνονα· μ΄αυτό του ζητούσε να οδηγήσει σε μάχη όλους τους Έλληνες και παράλληλα τον συμβούλευε να προτρέψει και τον Αχιλλέα να πολεμήσει. Ο Αγαμέμνονας, επειδή δεν κατάλαβε το όνειρο, το διηγήθηκε στους άρχοντες. Έπειτα συγκάλεσε συνέλευση όλων των Ελλήνων με την υποψία μήπως ο Αχιλλέας, που ήταν αρχηγός πάρει με το μέρος του το στράτευμα και του επιτεθεί, προτρέποντάς τους να φύγουν στην πατρίδα. Τους συγκρατεί με πειστικά λόγια ο Οδυσσέας και μιλά με αυστηρότητα στους στρατιώτες. Παύει επίσης και την οργή του Θερσίτη, που με θράσος εναντιώθηκε στον βασιλιά και προτρέπει τους Έλληνες να μείνουν και να καταλάβουν την Τροία. Ο Νέστορας δίνει στον στρατό τις ίδιες συμβουλές και ο Αγαμέμνονας, αφού θυσίασε στον Δία, συγκέντρωσε τους γέροντες και προέτρεψε όλους τους Έλληνες σε πόλεμο. Στη συνέχεια παρατίθεται κατάλογος των πλοίων και των αρχηγών των Ελλήνων καθώς επίσης των Τρώων και των συμμάχων τους.
Οι δύο στρατοί αποφασίζουν να κριθεί η έκβαση της μάχης σε μονομαχία μεταξύ Πάρη και Μενέλαου. Η Ελένη ανεβαίνει στα τείχη για να παρακολουθήσει την μονομαχία, γοητεύοντας ακόμη και τους γέρους Τρώες με την ομορφιά της (αἰνῶς ἀθανάτηισι θεῆις εἰς ὦπα ἔοικεν – αληθινά μ’ αθάνατης θεάς μοιάζ’ η μορφή της) και δείχνει στον Πρίαμο τους αρχηγούς των Αχαιών. Στην μονομαχία ο Μενέλαος τραυματίζει τον Πάρη κι ετοιμάζεται να τον εξοντώσει, αλλά η θεά Αφροδίτη επεμβαίνει και τον διασώζει.
ΗΜΕΡΑ 2η - ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 04/06/2021
ΗΜΕΡΑ 3η - ΣΑΒΒΑΤΟ 05/06/2021
Μάχη για το σώμα του Πάτροκλου στην οποία διακρίνεται ο Μενέλαος. Τελικά ο Αίας καταφέρνει να αποσπάσει τον νεκρό από τους Τρώες, αλλά ο Έκτορας κρατά τον οπλισμό του Αχιλλέα. Φορώντας τον πλέον, επιχειρεί ξανά να πάρει το σώμα του Πατρόκλου. Οι Αργίτες εναλλάσσονται στην μάχη με τους Τρώες, πότε έχουν οι πρώτοι το προβάδισμα και πότε οι δεύτεροι. Όταν πια είναι φανερό ότι ο Δίας έχει δώσει την μάχη στους Τρώες, ο Μενέλαος μαζί με τον Μυρώνη καταφέρνουν να αποσπάσουν το σώμα του Πατρόκλου, το μεταφέρουν στους ώμους τους και τρέχουν. Προκαλούν τον θυμό όλου του στρατού των Τρώων.
ΗΜΕΡΑ 4η - ΚΥΡΙΑΚΗ 06/06/2021
Πηγή περιλήψεων: Βικιπαίδεια
Οι χώροι που θα διεξαχθεί η δράση ενδέχεται να αλλάξουν καθώς είναι υπαίθριοι και επηρεάζονται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες.
Συντελεστές
Μετάφραση: Δημήτρης Μαρωνίτης – ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ 2016
Σκηνοθεσία: Στάθης Μαυρόπουλος
Σκηνικό – κοστούμια: Μαρία Καβαλιώτη
Κίνηση: Μαριάνθη Ψωματάκη
Τεχνική υποστήριξη: Γιώργος Μαυρόπουλος
Δημιουργία διαδραστικού χάρτη (wms): Τριαντάφυλλος Σταυρίδης
Τις 24 ραψωδίες αφηγούνται οι:
Κώστας Βουρλιώτης
Διονύσης Καραθανάσης
Μαρία Κατσιά
Ιωάννα Λαμνή
Πέτρος Μαλιάρας
Δήμητρα Σταματίου
Ευχαριστούμε θερμά την οικογένεια του Δημήτρη Μαρωνίτη καθώς και τις Εκδόσεις Άγρα για την ευγενική παραχώρηση της μετάφρασης.
Επίσης ευχαριστούμε τους: Πασχαλιά Μαλιάρα, Cultural Society of Entrepreneurs of Northern Greece, Parallaxi και όλους όσοι βοήθησαν στην πραγματοποίηση της δράσης.
Η δράση επιχορηγείται και είναι υπό την αιγίδα του ΥΠΠΟΑ.
ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ:
Μια τέτοια δράση, πάνω σε ένα κείμενο της παγκόσμιας κληρονομιάς, με το οποίο οι περισσότεροι έχουν έρθει σε επαφή μέσω της εκπαίδευσης, μπορεί να λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης και σύνδεσης ανάμεσα στους πολίτες της Θεσσαλονίκης αλλά και τους επισκέπτες της πόλης. Στοχεύουμε στην αναβίωση της χαμένης τέχνης της προφορικής αφήγησης δημιουργώντας ένα δυνατό αστικό βίωμα. Παράλληλα η επιλογή σημαντικών μνημείων της Θεσσαλονίκης βυζαντινών, οθωμανικών, εβραϊκών και νεότερων ως τόπων φιλοξενίας των δράσεων δίνουν τη δυνατότητα για μια διαφορετική σύνδεση μαζί τους αναδεικνύοντας παράλληλα τη σύνθετη ταυτότητα της πόλης στη διαχρονία της.
THE REASONS WE CHOSE THE PERFORMANCE
A performance like that, based on a world- famous epic poem, which many of us have encountered during our school years can act as a meeting point for the people of Thessaloniki and visitors, thus helping them develop a bond. We aim at reviving the lost art of oral reciting that generates a strong urban experience. The selection of important monuments of Thessaloniki (byzantine, ottoman, hebrew, and modern) as venues for the performance offer the chance to develop a special bond with them, promoting at the same time the eternal multicultural identity of the city of Thessaloniki.