2020
Ομήρου Ιλιάδα-Ένας ιδιόρρυθμος πόλεμος στους δρόμους της Θεσσαλονίκης…

Η ΔΡΑΣΗ

Παρουσιάζοντας πέρσι στο κοινό της Θεσσαλονίκης την παράσταση «ΑΙΣΧΥΛΟΥ ΟΡΕΣΤ3ΙΑ …μια διαδρομή», μια παράσταση – εξερεύνηση στην κληρονομιά μας, συνειδητοποιήσαμε ότι αν υπάρχει κάτι που μπορεί να επιβιώσει στο πέρασμα των αιώνων, αυτό είναι η τέχνη, η λογοτεχνία, η ποίηση που μπορεί να λειτουργήσει ενωτικά μεταξύ των ανθρώπων, να εγείρει ερωτήματα, να ανοίξει τον διάλογο. Έτσι, σκεφτήκαμε τον τρόπο με τον οποίο μπορούσαμε και εμείς να προσφέρουμε προς αυτή την κατεύθυνση, παρουσιάζοντας την Ιλιάδα του Ομήρου στους δρόμους της Θεσσαλονίκης, αναζητώντας την προφορική καταγωγή της ποίησης και διερευνώντας παράλληλα  την γοητεία που μπορεί να ασκήσει στους ανθρώπους του 21ου αιώνα.

Η δράση αφορά τους 15.693 στίχους 24 ραψωδιών, που αναφέρονται σε 51 ημέρες και 3 νύχτες του τελευταίου χρόνου του Τρωικού Πολέμου.

Συγκεκριμένα, 6 ηθοποιοί (3 άντρες – 3 γυναίκες) θα αφηγηθούν  το έπος  σε 24 σημεία της Θεσσαλονίκης, όσα και οι ραψωδίες, χωρίς εισιτήριο με ελεύθερη παρακολούθηση για όλους. Η δράση προορίζεται να ολοκληρωθεί σε ένα τετραήμερο (17/12/2020 – 20/12/2020), περιλαμβάνοντας 6 ραψωδίες την ημέρα και θα είναι προγραμματισμένες χρονικά ώστε να υπάρχει η δυνατότητα παρακολούθησης των θεατών από τον ελάχιστο χρόνο των απλώς διερχομένων, μέχρι και την συστηματική παρακολούθηση και των 24 ραψωδιών σε όποιον το επιθυμεί. Στα 24 κατά τόπους σημεία θα υπάρχει ενημερωτικό υλικό για την δράση, πρόγραμμα για τους τόπους και χρόνους της εκτέλεσης της δράσης, περίληψη και πληροφορίες για την συγκεκριμένη ραψωδία, την μετάφραση και την έκδοση που χρησιμοποιήσαμε καθώς και πληροφορίες για την περιοχή ή μνημείο που γίνεται το δρώμενο. 

 

Η δράση θα πραγματοποιηθεί με την αιγίδα φορέων της πόλης: 

ΔΗΜΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΕΦΟΡΕΙΑ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΠΟΛΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, ΜΟΥΣΕΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΟΛΘ, ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΥΦΛΩΝ (ΣΧΟΛΗ ΤΥΦΛΩΝ), THESSALONIKI WALKING TOURS κ.α.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΗΜΕΡΑ 1η - ΠΕΜΠΤΗ 17/12/2020

Ο Χρύσης, ο ιερέας του Απόλλωνα, φθάνει στο ναύσταθμο των Ελλήνων, ικετεύοντας τον Αγαμέμνονα για την απελευθέρωση της αιχμάλωτης κόρης του Χρυσηίδας. Διωγμένος από τον αλαζονικό αρχηγό των Δαναών, ζητά από τον Απόλλωνα να στραφεί κατά των Ελλήνων. Όταν τότε ο θεός έστειλε λοιμό και χάθηκαν πολλοί, ο Αχιλλέας κάλεσε συνέλευση του στρατού.
Ο μάντης Κάλχας αποκαλύπτει την πραγματική αιτία του κακού και συμβουλεύει να εξευμενιστεί ο θεός με την απελευθέρωση της Χρυσηίδας. Ο Αγαμέμνονας, οργισμένος, παίρνει από τον Αχιλλέα τη Βρισηίδα, την κοπέλα που του είχε δώσει έπαθλο. Ο Αχιλλέας αντιδρά ανακοινώνοντας την αποχή του από τη μάχη. Η μητέρα του η Θέτιδα, μετά από παράκληση του γιου της, ανεβαίνει στο Όλυμπο και ζητά από τον Δία να βοηθήσει τους Τρώες να νικήσουν τους Αχαιούς. Η Ήρα, όταν το αντιλήφθηκε, φιλονίκησε με τον Δία ωσότου τους συμφιλίωσε ο Ήφαιστος ρίχνοντας κρασί στα ποτήρια τους.
Η Αθηνά σταλμένη από την Ήρα συμβουλεύει τον Αχιλλέα να σταματήσει τη διαμάχη, να πάρει το χέρι του από το σπαθί και να τον ντροπιάσει με τους λόγους του, όπως ακριβώς του αξίζει. Ο Αχιλλέας τον αποκαλεί τιποτένιο βασιλιά, επειδή εξουσιάζει τιποτένιους.

Ενώ οι θεοί και οι άνθρωποι κοιμόταν, ο Δίας σκεπτόμενος την ικεσία της Θέτιδας να δικαιώσει το γιο του Πηλέα, στέλνει όνειρο στον Αγαμέμνονα· μ΄αυτό του ζητούσε να οδηγήσει σε μάχη όλους τους Έλληνες και παράλληλα τον συμβούλευε να προτρέψει και τον Αχιλλέα να πολεμήσει. Ο Αγαμέμνονας, επειδή δεν κατάλαβε το όνειρο, το διηγήθηκε στους άρχοντες. Έπειτα συγκάλεσε συνέλευση όλων των Ελλήνων με την υποψία μήπως ο Αχιλλέας, που ήταν αρχηγός πάρει με το μέρος του το στράτευμα και του επιτεθεί, προτρέποντάς τους να φύγουν στην πατρίδα. Τους συγκρατεί με πειστικά λόγια ο Οδυσσέας και μιλά με αυστηρότητα στους στρατιώτες. Παύει επίσης και την οργή του Θερσίτη, που με θράσος εναντιώθηκε στον βασιλιά και προτρέπει τους Έλληνες να μείνουν και να καταλάβουν την Τροία. Ο Νέστορας δίνει στον στρατό τις ίδιες συμβουλές και ο Αγαμέμνονας, αφού θυσίασε στον Δία, συγκέντρωσε τους γέροντες και προέτρεψε όλους τους Έλληνες σε πόλεμο. Στη συνέχεια παρατίθεται κατάλογος των πλοίων και των αρχηγών των Ελλήνων καθώς επίσης των Τρώων και των συμμάχων τους.

Οι δύο στρατοί αποφασίζουν να κριθεί η έκβαση της μάχης σε μονομαχία μεταξύ Πάρη και Μενέλαου. Η Ελένη ανεβαίνει στα τείχη για να παρακολουθήσει την μονομαχία, γοητεύοντας ακόμη και τους γέρους Τρώες με την ομορφιά της (αἰνῶς ἀθανάτηισι θεῆις εἰς ὦπα ἔοικεν – αληθινά μ’ αθάνατης θεάς μοιάζ’ η μορφή της) και δείχνει στον Πρίαμο τους αρχηγούς των Αχαιών. Στην μονομαχία ο Μενέλαος τραυματίζει τον Πάρη κι ετοιμάζεται να τον εξοντώσει, αλλά η θεά Αφροδίτη επεμβαίνει και τον διασώζει.

Οι αντίπαλοι αποφασίζουν ανακωχή, αλλά η Ήρα επιζητώντας τον όλεθρο της Τροίας πείθει τον Δία που αμφιταλαντεύεται να συναινέσει στα σχέδιά της. Κι έτσι η Αθηνά μεταμορφωμένη σε Τρώα πολεμιστή πείθει τον Πάνδαρο να παραβιάσει την ανακωχή τοξεύοντας τον Μενέλαο που τραυματίζεται αλλά θεραπεύεται από τον Μαχάοντα. Οι Τρώες επιτίθενται, ο Αγαμέμνων συνεγείρει τους Αχαιούς και η μάχη γενικεύεται. Οι θεοί οδηγούν τους πολεμιστές (Δ 439) «ὄρσε δὲ τοὺς μὲν Ἄρης, τοὺς δὲ γλαυκῶπις Ἀθήνη» (Ξεσήκωσε τους Τρώες ο Άρης, ενώ τους Αχαιούς η Αθηνά με τα σπινθηροβόλα μάτια).
Η Αθηνά απομακρύνει τον Άρη από την μάχη που συνεχίζεται και οι Αχαιοί εξολοθρεύουν τους Τρώες. Ο Διομήδης διακρίνεται εξαιρετικά, σφάζει πλήθος Τρώων κ’ είναι έτοιμος να σκοτώσει και τον Αινεία, που όμως σώζεται με παρέμβαση της μητέρας του Αφροδίτης. Αλλά ο Διομήδης ακολουθώντας τις συμβουλές της Αθηνάς, τραυματίζει και την θεά. Ο Άρης βοηθά τους Τρώες, η Ήρα ενθαρρύνει τους Έλληνες (αἰδὼς Ἀργεῖοι – Ε 787), και ο Διομήδης πληγώνει και τον Άρη με υπόδειξη και βοήθεια της Αθηνάς.
Όταν οι θεοί απομακρύνθηκαν από τη μάχη, οι Έλληνες σκότωσαν πολλούς Τρώες. Με συμβολή του μάντη Έλενου, ο Έκτορας πηγαίνει στην πόλη και παρακαλεί τη μητέρα του Εκάβη να προσευχηθεί στην Αθηνά και να υποσχεθεί στη θεά θυσία δώδεκα βοδιών, ώστε ν΄ απομακρύνει τον Διομήδη από τη μάχη. Ενώ βρίσκονταν στο πεδίο της μάχης, ο Γλαύκος και ο Διομήδης θυμήθηκαν την πατρική φιλία και αντάλλαξαν τα όπλα τους. Ο Έκτορας, αφού συνομίλησε με τη μητέρα του και τη γυναίκα του Ανδρομάχη, ξεκίνησε με τον αδελφό του Πάρη για το πεδίο της μάχης.

ΗΜΕΡΑ 2η - ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 18/12/2020

Ο Έκτωρ επιστρέφει στη μάχη και τώρα υπερισχύουν οι Τρώες, η Αθηνά ξεκινά να βοηθήσει τους Αχαιούς αλλά ο Απόλλωνας την σταματά και συμφωνούν να εμπνεύσουν την ιδέα μιας νέας μονομαχίας στον Έκτορα. Εννέα Αχαιοί αρχηγοί δέχονται την πρόταση και κληρώνεται ο Αίας ο Τελαμώνιος. Η πάλη διαρκεί μέχρι τη νύχτα χωρίς αποτέλεσμα και οι δύο ήρωες αποτραβιούνται στα στρατόπεδά τους έχοντας ανταλλάξει δώρα. Οι Τρώες κάνουν προτάσεις ειρήνης που απορρίπτονται. Ο Αγαμέμνονας συγκατατίθεται απλώς σε εκεχειρία για την ταφή των νεκρών και οι Αχαιοί ενισχύουν την περιτείχιση του στρατοπέδου τους.
Η ραψωδία αυτή επιγράφεται έτσι γιατί η περιγραφή της μάχης ήταν κολοβή, συντομευμένη, επειδή ο Όμηρος, κατά τον σχολιαστή της Ιλιάδος, «συντέμνει την διήγησιν, συναχθόμενος τοις Αχαιοίς». Ο Δίας απαγορεύει στους θεούς την ανάμιξη στον πόλεμο και ο ίδιος ευνοεί τους Τρώες που πιέζουν έντονα τους Αχαιούς. Η Ήρα και η Αθηνά διαμαρτύρονται και ο Δίας απαντά ότι ενεργεί έτσι για να εξαναγκαστεί να επιστρέψει στη μάχη ο Αχιλλέας. Η νύχτα έρχεται λυτρωτικά για τους Αχαιούς, ενώ οι Τρώες διανυκτερεύουν εκτός των τειχών.
Απογοητευμένος από τις επιτυχίες των Τρώων, ο Αγαμέμνων συγκαλεί συνέλευση των βασιλέων και προτείνει λύση της πολιορκίας. Ο Διομήδης εναντιώνεται και ο Νέστορας προτείνει κατευνασμό του Αχιλλέα. Ο Αγαμέμνων κάνει αυτοκριτική και δέχεται να δώσει πίσω την Βρισηίδα -ανέγγιχτη ακόμη κατά τα λεγόμενά του- και πολλά άλλα πλούσια δώρα, χρυσάφι, άλογα και γυναίκες. Ο παιδαγωγός του Αχιλλέα Φοίνικας, ο Οδυσσέας και ο Αίας ο Τελαμώνιος πηγαίνουν στην σκηνή του Αχιλλέα για να μεσιτεύσουν, αλλ’ αυτός μένει αμετάπειστος. Το μόνο που κατορθώνει ο Αίας με τα λόγια του είναι ν’ αποσπάσει την υπόσχεση του Αχιλλέα ότι θα πολεμήσει όταν ο Έκτορας κάψει τα πλοία των Αχαιών και φέρει τους Τρώες ως τη σκηνή του.
Αγαμέμνων και Μενέλαος κάνουν νυκτερινή επιθεώρηση του στρατοπέδου. Ο Νέστορας προτείνει να κατασκοπεύσουν οι Αχαιοί το στρατόπεδο των Τρώων και ξεκινούν ο Οδυσσέας και ο Διομήδης. Κατάσκοπο όμως είχε στείλει κι ο Έκτορας, τον Δόλωνα, που πέφτει στα χέρια των δύο Αχαιών. Τον ανακρίνουν και τον σκοτώνουν. Ύστερα, εκμεταλλευόμενοι τις πληροφορίες του Δόλωνα, επιπίπτουν στην στρατοπεδία του Ρήσου, βασιλιά των Θρακών και συμμάχου των Τρώων, σφάζουν τους άντρες του και τον ίδιο κι αρπάζουν τα περίφημα λευκά του άλογα –με την βοήθεια πάντα της Αθηνάς.
Η ραψωδία Λ αρχίζει με νέες μάχες. Αν και αρχικά διακρίνεται ο Αγαμέμνονας και απωθεί τους Τρώες μέχρι τα τείχη τους, οι θεοί ενθαρρύνουν τον Έκτορα και, καθώς στη συνέχεια τραυματίζονται πολλοί αρχηγοί των Αχαιών (Αγαμέμνονας, Διομήδης, ο γιατρός Μαχάονας), οι Τρώες προχωρούν και τους πιέζουν. Ο Νέστορας συμβουλεύει τον Πάτροκλο να ζητήσει από τον Αχιλλέα να του δανείσει την πανοπλία του για να συγκρατήσει τους Τρώες και ν’ ανακουφίσει τους Έλληνες (αἴ κέν τι φόως Δαναοῖσι γένηαι – Λ 797).
Αφού κατέβηκαν οι Τρώες από τους ίππους, περνούν την τάφρο, παρ΄ ότι τους φάνηκε απαίσιος οιωνός. Ο οιωνοσκόπος Πολυδάμας συμβουλεύει τον Έκτορα να μη προχωρήσουν άλλο, αλλ’ αυτός απαντά «εἷς οἰωνὸς ἄριστος ἀμύνεσθαι περὶ πάτρης» [Μ 243] και αφού διαιρέθηκαν σε πέντε ομάδες, προσβάλλουν το τείχος των Ελλήνων, όπου ο Σαρπηδόνας καταστρέφει την έπαλξη, ο δε Έκτορας, αφού χτύπησε με λίθο τις πύλες, επιτέθηκε εναντίον των πλοίων κι όλοι οι Τρώες μαζί μ΄αυτόν.

ΗΜΕΡΑ 3η - ΣΑΒΒΑΤΟ 19/12/2020

Ο Δίας, ευνοώντας τους Τρώες για να δοξάσει τελικά τον Αχιλλέα, και βέβαιος ότι κανείς θεός δεν θα τολμούσε ν’ αγνοήσει την διαταγή του περί μη επέμβασης, έστρεψε αλλού την προσοχή του. Τότε ο Ποσειδών παίρνει την μορφή του Κάλχαντα και ενθαρρύνει τους Αχαιούς. Παρ’ όλα αυτά οι Τρώες περνούν το τείχος και εισβάλλουν στο στρατόπεδο απειλώντας τα πλοία.
Σε πρόχειρη σύσκεψη των τραυματισμένων αρχηγών ο Αγαμέμνων προτείνει πάλι λύση της πολιορκίας. Οι Οδυσσέας και Διομήδης διαφωνούν κι ο Ποσειδώνας εξακολουθεί να ενθαρρύνει τους Αχαιούς, παρά την απαγόρευση του Δία. Για να κάνει αποτελεσματικότερη την παρέμβαση του Ποσειδώνα, η Ήρα εξαπατά την Αφροδίτη, της παίρνει την ζώνη με τα ερωτικά φίλτρα (φιλότητα καὶ ἵμερον [Ξ 198] και προκαλεί τον πόθο του Δία. Μετά την περίπτυξη ο Δίας κοιμάται βαθιά, γιατί η Ήρα είχε δωροδοκήσει τον Ύπνο. Ο Αίας τραυματίζει τον Έκτορα και η επίθεση των Τρώων αποκρούεται.
Ο Δίας αφού σηκώθηκε (εγερθείς), επειδή είδε (θεασάμενος) τους Τρώες να νικιούνται, καταφέρεται (επιπλήσει) κατά της Ήρας και στέλνει την ανεμοπόδαρη γρήγορη Ίριδα (ποδήνεμος ὠκέα Ἶρις) [O 168] στον Ποσειδώνα, διατάζοντάς τον να απομακρυνθεί από τον πόλεμο. Τον Απόλλωνα δε, να εμψυχώσει τον Έκτορα, ο οποίος, αφού παρέλαβε την αιγίδα, τρέπει τους Έλληνες σε φυγή, ο οποίοι όταν έφτασαν στα πλαίσια καταδιωκόμενοι, ο Αίας ο Τελαμώνιος πολλούς σκοτώνει από τους εχθρούς, απ΄αυτούς που έριχναν φωτιά στα πλοία [O 1 -746].
Ο Πάτροκλος χύνοντας πικρά δάκρυα ζητά από τον Αχιλλέα να του δώσει τα όπλα του για να νομίσουν οι Τρώες ότι ξαναμπήκε στον πόλεμο. Ο Αχιλλέας δέχεται και δίνει τα όπλα με την ρητή εντολή στον Πάτροκλο, να σώσει τα πλοία από την φωτιά και να μη περάσει τον περίβολο του στρατοπέδου των Αχαιών. Ο Πάτροκλος μπήκε στην μάχη όταν ο Αίας κατέρρεε πια και κάποια πλοία είχαν αρχίσει να καίγονται. Οι Τρώες τρέπονται σε φυγή, ο Πάτροκλος ανδραγαθεί, αλλά ξεχνά την εντολή του Αχιλλέα και βγαίνει στην πεδιάδα. Ο Απόλλων φανερώνει στον Έκτορα ότι κάτω από την πανοπλία του Αχιλλέα είναι ο Πάτροκλος και τον βοηθά να τον σκοτώσει.
Μάχη για το σώμα του Πάτροκλου στην οποία διακρίνεται ο Μενέλαος. Τελικά ο Αίας καταφέρνει να αποσπάσει τον νεκρό από τους Τρώες, αλλά ο Έκτορας κρατά τον οπλισμό του Αχιλλέα. Φορώντας τον πλέον, επιχειρεί ξανά να πάρει το σώμα του Πατρόκλου. Οι Αργείτες εναλλάσσονται στην μάχη με τους Τρώες, πότε έχουν οι πρώτοι το προβάδισμα και πότε οι δεύτεροι. Όταν πια είναι φανερό ότι ο Δίας έχει δώσει την μάχη στους Τρώες, ο Μενέλαος μαζί με τον Μυρώνη καταφέρνουν να αποσπάσουν το σώμα του Πατρόκλου, το μεταφέρουν στους ώμους τους και τρέχουν. Προκαλούν τον θυμό όλου του στρατού των Τρώων.
Όταν ο Αχιλλέας έμαθε το θάνατο του Πατρόκλου κλαίει· αφού βγήκε η Θέτιδα από τη θάλασσα, τον παρηγορεί και τον συμβουλεύει να απομακρυνθεί από τον πόλεμο, μέχρις ότου του φέρει όπλα από τον Ήφαιστο· με παρακίνηση όμως της Ήρας, άοπλος πλησίασε την τάφρο και παρουσιάζεται στους εχθρούς και, επειδή τον φοβήθηκαν, τρέπονται σε φυγή· και κατά τη φυγή πολλοί σκοτώνονται. Το δε σώμα του Πατρόκλου αφού διέσωσαν οι Μυρμιδόνες, το πλένουν. Ο Ήφαιστος δε για τον Αχιλλέα κατασκευάζει πανοπλία. Οι Τρώες εν τω μεταξύ έχουν εντείνει τις προσπάθειές τους για να πάρουν τον νεκρό κι ο Αχιλλέας, ειδοποιημένος από την Ήρα και σκεπασμένος με την εκτυφλωτική αιγίδα της Αθηνάς, προβάλλει στην τάφρο. Κραύγασε τρεις φορές και οι Τρώες πανικόβλητοι υποχώρησαν.[7] Η ραψωδία ολοκληρώνεται με την εκτενή περιγραφή της ασπίδας του Αχιλλέα που κατασκεύασε ο Ήφαιστος. Έτσι αφού είπε πήγε στα φυσερά που τα έστρεψε στη φωτιά και τα τα διέταξε να εργάζονται· τα δε φυσερά, είκοσι συνολικά, φυσούσαν στα χωνευτήρια, αφού έβγαζαν κάθε είδους πνοή που φυσούσε ωραία, ώστε άλλοτε μεν, όταν αυτός έσπευδε, να είναι πρόχειρα σ΄ αυτόν, άλλοτε δε πάλι όπως ο Ήφαιστος ήθελε, και συμπληρωνόταν το έργο. Τοποθέτησε δε μέσα στη φωτιά σκληρό χαλκό και κασσίτερο και πολύτιμο χρυσάφι και ασήμι· έπειτα δε τοποθέτησε στον ακμοθέτη μεγάλο αμόνι, πήρε δε στο χέρι του μεγάλο σφυρί και με το άλλο χέρι έπιασε την πυράγρα [Σ 468-477]..

ΗΜΕΡΑ 4η - ΚΥΡΙΑΚΗ 20/12/2020

Ο Αχιλλέας παραλαμβάνει τα νέα όπλα του και συγκαλεί συνέλευση των Αχαιών. Συμφιλιώνεται με τον Αγαμέμνονα, αφού και οι δύο παραδέχονται ότι οδηγήθηκαν σε σύγκρουση από θεϊκές παρεμβάσεις και επιστρέφεται η Βρισηίδα, την οποία ο Αγαμέμνονας ορκίζεται ότι δεν είχε αγγίξει. Μετά τη συνέλευση ξαναρχίζει και γενικεύεται ο θρήνος για τον Πάτροκλο. Τέλος ο Αχιλλέας φορά την καινούρια πανοπλία του και ανεβαίνει στο άρμα. Ένα από τα άλογα του προλέγει ότι θα σκοτωθεί από θεό και από άνθρωπο (μόρσιμόν ἐστι θεῶι τε καὶ ἀνέρι ἶφι δαμῆναι – Τ 417).
Ο Αχιλλέας οδηγεί τους Αχαιούς στη μάχη, στην οποία ο Δίας επιτρέπει να πάρουν μέρος και οι θεοί. Ήρα, Αθηνά, Ποσειδών, Ερμής και Ήφαιστος έσπευσαν στα στρατόπεδο των Αχαιών ενώ Άρης, Αφροδίτη, Απόλλων και Άρτεμις τάχθηκαν στο πλευρό των Τρώων. Ο Αχιλλέας μονομαχεί με τον Αινεία, τον οποίο σώζει ο Ποσειδώνας για να μη θυμώσει ο Δίας. Στη συνέχεια ο Αχιλλέας σκορπά τον όλεθρο στους Τρώες και βρίσκεται αντιμέτωπος με τον Έκτορα. Αλλά η Αθηνά και ο Απόλλων αποτρέπουν ένα μοιραίο αποτέλεσμα της μονομαχίας.
Ο Αχιλλέας εξακολουθεί να εξολοθρεύει τους Τρώες και πολεμά και με τον ποτάμιο θεό Σκάμανδρο που το ρεύμα του είχε γεμίσει με σώματα ζωντανών και νεκρών Τρώων. Σώζεται χάρη στην παρέμβαση του Ποσειδώνα και της Αθηνάς στην αρχή και στην συνέχεια από την Ήρα και τον Ήφαιστο που συγκρούονται στη συνέχεια μεταξύ τους. Η Αθηνά τραυματίζει τον Άρη και χτυπά την Αφροδίτη που ήρθε να τον βοηθήσει και η Ήρα δέρνει την Άρτεμη. Τελικά οι Τρώες, καταδιωκόμενοι από τον Αχιλλέα, κλείνονται στα τείχη.
Ενώ οι υπόλοιποι Τρώες αναχώρησαν για την Τροία, μόνος ο Έκτορας μένει έξω· αν και τον παρακαλούν οι γονείς του να μπει στην πόλη, αρνείται· κι αυτός μεν, αφού ήρθε εναντίον τρεις φορές καταδιώκεται γύρω από τα τείχη, ο Δίας δε αμφιταλαντεύει την μοίρα και των δυο· και η μεν μοίρα του Έκτορα προχωρεί στη γη, η δε του Αχιλλέα φέρεται άνω· κι έτσι ο Δίας διατάζει τον Απόλλωνα να αποχωρήσει από τη μάχη· κι αυτός μεν υποχωρεί, η δε Αθηνά, αφού εξομοιώθηκε με τον Δηίφοβος, το γιο του Πριάμου, παρακινεί τον Έκτορα να αντιταχθεί στον Αχιλλέα· αυτός δε, αφού πείστηκε, αντιπαρατάσσεται και σκοτώνεται, αφού δέθηκε δε κάτω από το άρμα του Αχιλλέα, σέρνεται στο στρατόπεδο των Ελλήνων [1-515]. Έτσι το κεφάλι αυτού ολόκληρο ήταν σκονισμένο· η μητέρα του δε, όπως ήταν επόμενο, ξερίζωσε τις τρίχες από τα μαλλιά της, πέταξε δε μακριά το ωραίο μαντήλι (καλύπτρην), αναλύθηκε δε σε θρήνους πολύ μεγάλους, όταν είδε το γιο της, πολύ δε θλιβερά θρήνησε ο πατέρας του, γύρω δε οι άλλοι κατέχονταν από θρήνους και οιμωγές στην πόλη [Χ 405-409]. Μεταξύ δε των Τρωάδων η Εκάβη έκανε την αρχή γοερού θρήνου.
Ο Αχιλλέας επιστρέφει στο στρατόπεδο με τον νεκρό του Έκτορα. Ο Πάτροκλος, που το σώμα του είχε φροντίσει η Θέτις να διατηρηθεί ανέπαφο, εμφανίζεται στον ύπνο του Αχιλλέα και ζητά να τον θάψουν επί τέλους γιατί δεν μπορεί να μπει στον Άδη. Και προμαντεύει κι αυτός τον θάνατο του Αχιλλέα κάτω από τα τείχη της Τροίας. Ύστερα το σώμα του Πατρόκλου αποτεφρώνεται και ακολουθούν επιτάφιοι αγώνες εις μνήμην του, με πλούσια βραβεία που αθλοθέτησε ο Αχιλλέας.
Ο Δίας ενδιαφερόμενος για τον Έκτορα, στέλνει τη Θέτιδα στον Αχιλλέα, για ν΄ αποδώσει το σώμα του ήρωα. Την Ίριδα δε προς τον Πρίαμο στέλνει για να προσφέρει λύτρα στον Αχιλλέα και να παραλάβει το σώμα του νεκρού παιδιού του. Αυτός δε, αφού οδηγήθηκε από τον Ερμή, ο οποίος αποκοίμησε τους φύλακες, φτάνει κοντά στον Αχιλλέα παρακαλώντας τον με τα παρακάτω λόγια: «Θυμήσου τον πατέρα σου, όμοιε με τους θεούς, Αχιλλέα, που είναι τόσο γέρος όπως ακριβώς εγώ, στο καταραμένο σκαλοπάτι των γερατιών. Και αλήθεια και εκείνον οι γώρω κάτοικοι που τον περιστοιχίζουν τον βασανίζουν και δεν υπάρχει κανένας για να απομακρύνει το κακό και τον όλεθρο. Αλλά εκείνος τουλάχιστον ακούγοντας πως αυτός είναι ζωντανός και χαίρεται στην ψυχή του και ελπίζει μέρα με τη μέρα ότι θα δει το γιο του τον αγαπητό να γυρίζει πίσω από την Τροία».[Ω 485-492]. Με τις ικεσίες του παραλαμβάνει το γιο του, και, αφού τον μετέφερε στην πόλη, τον θάπτει και στη μνήμη του παραθέτει δείπνο.[Ω 1-804]. Ακολουθούν δώδεκα ημέρες θρήνων και προετοιμασιών και τέλος γίνεται η καύση και η ταφή του Έκτορα. Η Ιλιάδα τελειώνει με τον στίχο: ὣς οἵ γ᾽ ἀμφίεπον τάφον Ἕκτορος ἱπποδάμοιο (έτσι έκαναν αυτοί την ταφή του ιπποδαμαστή Έκτορα).

Πηγή περιλήψεων: Βικιπαίδεια

Οι χώροι που θα διεξαχθεί η δράση ενδέχεται να αλλάξουν καθώς είναι υπαίθριοι και  επηρεάζονται άμεσα από τις καιρικές συνθήκες.

Συντελεστές

Μετάφραση: Δημήτρης Μαρωνίτης  – ΟΜΗΡΟΥ ΙΛΙΑΣ  ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΑΓΡΑ 2016

Σκηνοθεσία: Στάθης Μαυρόπουλος
Σκηνικό – κοστούμια: Μαρία Καβαλιώτη
Κίνηση: Μαριάνθη Ψωματάκη
Τεχνική υποστήριξη: Γιώργος Μαυρόπουλος

Τις 24 ραψωδίες ερμηνεύουν οι:

Κώστας Βουρλιώτης 
Ιωάννα Λαμνή 
Διονύσης Καραθανάσης
Μαρία Κατσιά 
Πέτρος Μαλιάρας
Δήμητρα Σταματίου 

Ευχαριστούμε θερμά την οικογένεια του Δημήτρη Μαρωνίτη καθώς και τις Εκδόσεις Άγρα για την ευγενική παραχώρηση της μετάφρασης

ΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΤΗΝ ΔΡΑΣΗ:

Μια τέτοια δράση, πάνω σε ένα κείμενο της παγκόσμια κληρονομιάς, με το οποίο οι περισσότεροι έχουν έρθει σε επαφή  μέσω της εκπαίδευσης, μπορεί να λειτουργήσει ως σημείο συνάντησης και σύνδεσης ανάμεσα στους πολίτες της Θεσσαλονίκης αλλά και τους επισκέπτες της πόλης. Στοχεύουμε στην αναβίωση της χαμένης  τέχνης της προφορικής αφήγησης δημιουργώντας ένα δυνατό αστικό βίωμα. Παράλληλα η επιλογή σημαντικών μνημείων  της Θεσσαλονίκης βυζαντινών, οθωμανικών, εβραϊκών και νεότερων ως τόπων φιλοξενίας των δράσεων δίνουν τη δυνατότητα για μια διαφορετική σύνδεση μαζί τους αναδεικνύοντας παράλληλα τη σύνθετη ταυτότητα της πόλης στη διαχρονία της.

 

Η δράση επιχορηγείται από το ΥΠΠΟ και βρίσκεται υπό την αιγίδα του.

Διαδραστικός χάρτης της Δράσης